М.Пүрэвжав: Өвлийн улиралд мах сайн идэх ёстой гэдэг нь хотожсон нөхцөлд эргэлзээтэй

Хүйтний улиралд хоол хүнсэндээ хэрхэн анхаарах талаар Хоол зүйч, доктор, дэд профессор М.Пүрэвжавтай ярилцлаа. 

Ярилцлагын эхэнд тэрбээр хүн бүр мэдээлэл түгээгч болсон цахим шилжилтийн энэ үед мэдээлэлд цензуртэй хандаж, мэргэжлийн хоол зүйчдийн шинжлэх ухааны үндэслэлтэй зөвлөгөөг хэрэгжүүлэхийг олон нийтэд анхаарууллаа. Цахим сүлжээнд “сайн” гэж бичсэн бүхнийг туршиж, хэрэглэх нь эрүүл мэндэд сөрөг нөлөө үзүүлэх эрсдэлтэй юм. 

-Өвөл мах, өөх тос сайн хэрэглэх хэрэгтэй гэсэн яриа цахим сүлжээнд хөвөрч байна. Энэ хэр зөв мэдээлэл вэ?

-Манай улс бэлчээрийн мал аж ахуйтай. Тиймээс хүмүүс өвөл идшээ бэлдэж, махны нөөцөө хангаж авдаг. Дээр үед бэлтгэсэн махаа туламд нь боогоод, хөр цасан дор дардаг уламжлалтай байсан. Тэр уламжлалаараа бид одоог хүртэл идэш бэлтгэж байна. Гэхдээ хүмүүсийн хэлээд байгаа шиг өвлийн улиралд өөхтэй мах идэх ёстой гэдэг яриа бол одоогийн хотожсон нөхцөлд эргэлзээтэй.

Тухайлбал, хөдөө жилийн дөрвөн улиралд гадуур явах, морь унаж, малаа хариулах шаардлага үүсдэг. Тэгэхээр хүйтний улиралд илчлэгийн зарцуулалт нэмэгдэнэ. Тийм учраас махыг их хэмжээгээр хэрэглэж болно.

Гэтэл Улаанбаатар хотын хүмүүс халуун байр, дулаан гэрт амьдарч байна. Гэрээсээ гараад, машинд сууж байна. Машинаасаа буугаад, ажил руугаа орчихож байна. Ийм нөхцөлд хүйтнийг мэдэрч, илчлэг зарцуулалт нь нэмэгдэхгүй. Одоо манай улсын нийт хүн амын 30 хувь нь нүүдлийн соёлтой амьдарч байна. Бидний амьдралын орчин өөрчлөгдөөд, түүнийг дагаад хоол тэжээлийн хэрэглээгээ зохицуулахгүй бол олон төрлийн өвчин үүсэх шалтгаан болно.

Мах бол үнэхээр шим тэжээлтэй хүнс мөн. Хүн төрөлхтөнд маш чухал хүнс учир гаднын орнуудад үнэтэй байдаг. Үхрийн мах, хонины мах зэрэг нь сайн чанарын махны тоонд орно. Хэдийгээр шим тэжээлийг сайн хангадаг ч хэрэглээгээ зохицуулахгүй бол янз бүрийн өвчний эх үүсвэр болно. Улаан махны хэрэглээ нэмэгдээд ирэхээр бүдүүн гэдэс болон гэдэсний өвчлөлүүд нэмэгдэж эхэлдэг. Тийм учраас монголчуудын дунд бүдүүн гэдэсний өвчлөл нэмэгдэж байна. Энэ нь хоол хүнсний хэрэглээнээс болж үүсэж байгаа нь тодорхой. Тэгэхээр хэрэглээгээ л зохицуулах ёстой юм.

-Тэгвэл хүн өдөрт хэр их мах хэрэглэвэл зохистой гэж үзэх вэ?

-Хүүхдүүд хоногт 130 орчим грамм мах идвэл зохино. Энэ нь хэвийн хэмжээ. Олон Улсын судалгаануудаас харахад, долоо хоногт идэх улаан махны хэвийн хэрэглээ 500 граммаас хэтрэхгүй. Үүнийг сонссон хүмүүс тийм бага мах идэж яаж амьдрах юм бэ гэх байх. Гэхдээ яалт ч үгүй улаан махны хэрэглээгээ зохицуулж байж эрүүл мэндийн асуудал яригддаг. Улаан мах чанартай хүнс мөн боловч хэтрүүлэн хэрэглэх нь олон өвчний эх үүсвэрийг дагуулдаг. Тэр тусмаа их өөх тостой идвэл муу. Ингээд ярихаар амьтны гаралтай өөх, тос идэхгүй, ургамлын тос иднэ гэдэг. Амьтны гаралтайг ч, ургамлын гаралтайг ч тохируулж иддэг байх ёстой. 

Ургамлын тосны хэрэглээ хэт ихсэж, омега 6 өөхний хүчлийн хэрэглээ өндөр болбол үрэвсэл дэмжих үйлчилгээ өндөр болдог. Эцэст нь хэлэхэд, хооллох гэдэг бол тэнцвэрийг хангах тухай асуудал. Огт идэхгүй байж болохгүй. Биед сайн гээд хязгааргүй их идэж болохгүй. Хоол зүйн шинжлэх ухаанд аль ч шим тэжээлийн бодист бүх зүйл хэмжээтэй байх ёстой. Багадна, ихэднэ гэж байна. Багадсан ч, ихэдсэн ч биед сөрөг нөлөө үзүүлнэ.

“Махыг хөлдөөж хэрэглэж болно. Харин ногоог аль болох шинэлэг байдлаар идэх хэрэгтэй”

-Монгол хүмүүс махаа буруу хөлдөөж байна гэсэн мэдээлэл гардаг. Энэ талаар та юу хэлэх вэ?

-Сүүлийн үед надаас энэ талаар маш олон хүн асууж байна. Хэн тийм мэдээлэл тараасныг мэдэхгүй. Махыг хөлдөөгчиндөө хийгээд хөлдөөж, хэрэглэнэ. Хөлдөөсөн мах муу биш.

-Ногоог түүхийгээр нь хэрчиж, бэлдээд хөлдөөдөг хүмүүс байна. Болгож, миксердээд хөлдөөх нь ч бий. Энэ зөв үү?  

-Ногоог шинэлэг байдлаар хэрэглэх нь илүү сайн. Импортоор оруулж ирдэг савлагаатай хөлдөөсөн ногоонууд бий. Тэдгээрийг үйлдвэрийн аргаар, агшин зуурт -40, -50 градуст хөлдөөдөг. Тэр нь ногооны эсийн гэмтлийг бууруулж хөлдөөж байгаа юм. Тийм учраас чанараа бага ч болов хадгалж үлдэнэ.

Мах болон ногоонд агуулагдаж байгаа шим тэжээлийн бодисуудыг харьцуулж үзвэл ногоо бол витамин, эрдэс бодисын эх үүсвэр. Хөлдөөх тусам витамины алдагдал их явагддаг. Тэгэхээр ногоог аль болох шинээр нь хэрэглэх ёстой. Зайлшгүй тохиолдолд хөлдөөхийг үгүйсгэхгүй. Огт ногоогүй хоол идэж байснаас хөлдөөгөөд ч болтугай хэрэглэсэн нь дээр. Гэхдээ аль болох шинэлэг байдлаар нь идэх нь шим тэжээлийн хувьд үр дүнтэй. 

-Зарим хүмүүс амралтын өдрөөр хоол хийж хөлдөөгөөд, ажлын өдрүүдээр халааж иддэг юм билээ. Ингэж болох уу. Хор нөлөө бий юу?

-Хоолоо хийгээд, хөлдөөж хадгалж болно. Гэхдээ шинээр бэлтгэсэн хоолыг бодвол шим тэжээлийн алдагдал өндөр. Хортой зүйл байхгүй. Маш цэвэрхэн саванд хийж, хөлдөөгөөд, буцааж халааж идэж болно. Шинэ бэлтгэсэн хоолноос шим тэжээлийн алдагдал илүү бага болдог гэх судалгаанууд бий.

“Ye Ye”, “Maxim” зэрэг нь кофе биш. маш их чихэр, ургамлын тос агуулсан “Non-dairy cream”

-Хүйтрэхээр халуун цай, кофе уух нь ихэсдэг. Ингэхдээ “Ye Ye”, “Maxim” гэх мэт найруулдаг кофе уух нь элбэг. Эдгээр бүтээгдэхүүнүүдийн талаар мэдээлэл өгвөл. Хэр их хэмжээний сахар агуулагддаг бол?

-Хар кофе уух бол эрүүл мэндэд сайн. Илчлэггүй хэрнээ бие махбодод хэрэгтэй, зохицуулах үйлчилгээтэй байдаг. 

Харин таны асуусан бүтээгдэхүүнүүдийг кофе гэж нэрлэдэггүй. Түүнд кофены орц маш бага агуулагддаг. Мөн сүү биш ургамлын тосны найрлагатай. Тэр ургамлын тосыг олон нийт сүү гэж ойлгодог. Маш их чихэр, ургамлын тостой “Non-dairy cream” гэх бүтээгдэхүүн. 

Даарсны дараа халуун зүйл уух нь зөв. Чухам юу уух вэ гэдгээ зөв сонгох хэрэгтэй. Гэхдээ өмнө нь хэлсэнчлэн дээрх бүтээгдэхүүнүүдийг нэг удаа хэрэглэснээр хүний биед сөрөг нөлөө үзүүлэхгүй. Өдөр бүр, давтамжтайгаар хэрэглэвэл сөрөг нөлөөтэй. 

Б.ХОНГОРЗУЛ

ВИДЕО ХЭЛБЭРЭЭР ҮЗЭХ: