Стокгольмын Энх тайвны судалгааны олон улсын хүрээлэн(SIPRI)- гийн тайланд “2023 онд дэлхийн нийт цэргийн зардал 2,443 их наяд ам.долларт хүрч, 2022 онтой харьцуулахад бодит үзүүлэлтээр 6,8 хувиар өссөн байна” гэж дурджээ.
Энэ нь 2009 оноос хойших хамгийн огцом өсөлт юм. АНУ, Хятад, Орос улсууд цэргийн зардлаа нэмэгдүүлсэн нь 2009 оноос хойш анх удаагаа цэргийн зардал таван тивд зэрэг нэмэгдсэнээс Ази, Далайн орнууд, Ойрхи Дорнод. Европт хамгийн их өсөлттэй гарсан байна. Европын орнуудаас 2022-2023 оны хооронд Польш улс цэргийн зардлаа хамгийн их буюу 75 хувиар нэмэгдүүлж, 31.6 тэрбум болгожээ.
SIPRI-ийн Цэргийн зардал, зэвсгийн хөтөлбөрийн ахлах ажилтан Нан Тиан “Батлан хамгаалахын зардлын урьд өмнө байгаагүй их өсөлт нь дэлхийн энх тайван, аюулгүй байдлын доройтлын шууд хариу үйлдэл болж байна” 2023 онд Оросын цэргийн зардал 24 хувиар нэмэгдэж, ОХУ Крымийг өөртөө нэгтгэсэн 2014 оныхоос 57 хувиар өсөн 109 тэрбум долларт хүрсэн байна. 2023 онд ОХУ-ын батлан хамгаалах салбарын төсөв улсын төсвийн зардлын 16 хувь буюу ДНБ-ий 5.9 хувьтай тэнцэж байна. Украин цэргийн зардлаар дэлхийд наймдугаарт жагсан өнгөрсөн онд 51 хувиар нэмэгдэж, 64.8 тэрбум долларт хүрсэн (улсын ДНБ-ий 37 хувь, Засгийн газрын зардлын 58 хувь) байна.
Өнгөрсөн онд Киевийн цэргийн зардал Оросын батлан хамгаалахын зардлын 59 хувьтай тэнцжээ. Үүний зэрэгцээ, жилийн хугацаанд Украинд доод тал нь 35 тэрбум ам.долларын цэргийн тусламж, үүнд АНУ-аас 25,4 тэрбум ам.долларын тусламж үзүүлсэн байна. Нийтдээ энэ тусламж болон Украины өөрийн цэргийн зардал нь Оросын цэргийн зардлын 91 орчим хувьтай тэнцсэн байна гэж дурджээ. Харин 2023 онд 31 улсыг багтаасан НАТО цэргийн зардалд 1.341 их наяд доллар зарцуулсан нь дэлхийн цэргийн нийт зардлын 55 хувь болжээ.
АНУ-ын батлан хамгаалахын төсөв 2.3 хувиар өсч 916 тэрбум ам.доллар болж, НАТО-гийн эвслийн гишүүн орнуудын цэргийн нийт зардлын 68 хувийг эзэлсэн байна. Өнгөрсөн жил Европын ихэнх НАТО-гийн гишүүн орнууд цэргийн зардлаа нэмэгдүүлж, нийт төсөвт эзлэх хувь нь 28 хувьд хүрсэн нь сүүлийн 10 жилийн хамгийн өндөр үзүүлэлт болжээ. Үлдсэн дөрвөн хувь нь Канад, Турк улсад оногдож байна.
Г.АМАР
