Монгол дахь Оросын шинжлэх ухаан, соёлын төвд “Халхын голын ялалтын 85 жилийн ой: Эр зоригийн амьд түүх” интерактив гэрэл зургийн үзэсгэлэн нээгдлээ. Энэ талаар ТАСС агентлагийн сурвалжлагч газар дээрээс нь мэдээлэв.
“Россотрудничество”-гийн Монгол дахь төлөөлөгчийн газрын дарга Валерия Килпякова “Үзэсгэлэн гурван хэсгээс бүрдэж буй бөгөөд хэсэг тус бүр таныг тодорхой цаг хугацаагаар аялуулна.
Эхний хэсэг нь, Халхын голд болсон цэргийн үйл явдлын тухай баримтат гэрэл зургуудаас бүрдсэн интерактив үзэсгэлэн. 1939 оны баатрууд шууд утгаараа “амилан”, тэдний дунд та орно гэсэн үг.
“Амьд түүх” гэрэл зургийн энэхүү хэсэг залуу хойч үед баатруудын дэргэд зураг авахуулах боломж олгохоос гадна энэ үйл явдлын талаар уншихад түлхэц болно гэж найдаж байна” гэж хэлжээ. Тэрбээр үзэсгэлэнд тусалсан тулалдаанд оролцогчдын ар гэрийнхэн болон Буриад улсын үндэсний архивын газарт талархал илэрхийлсэн байна.
Үзэсгэлэнгийн хоёрдугаар хэсэг “Халхын голын баатрууд” нэртэй. Энэ хэсгийн зургуудыг дайны дараах жилүүдэд цэргийн үйл явдалд зориулсан дурсгалын нээлт, залуу үеийнхэнтэй хийсэн уулзалт, эрэл хайгуулын үеэр авчээ.
Гурав дахь хэсэг нь Халхын голын дайчдын үр хойч, тэр дундаа олон улсын эрэл хайгуулын экспедицийнхний үйл ажиллагааг хамарч буй аж. Түүнд оролцогчид болох ОХУ, Монгол, Беларусь, Казахстаны янз бүрийн хотуудын оюутнууд, түүхчид, сайн дурын ажилтнууд, сургуулийн сурагчид, багш нар, эрдэмтэд 2019 оноос хойш тулалдаанд амь үрэгдсэн цэргүүдийн шарилыг хайж буй юм.
Япон улс БНХАУ-ын эзлэгдсэн хэсэгт, БНМАУ-ын хил дээр Манж-Го хэмээх утсан хүүхэлдэй улс байгуулж, тэндээс япон цэргүүд Монголын хил рүү удаа дараа довтолжээ.
1936 оны харилцан туслалцах протоколын дагуу БНМАУ-ын нутаг дэвсгэрт байрлаж байсан Зөвлөлтийн цэргүүд 1939 оны тавдугаар сарын 17-ны өдөр зэвсэгт мөргөлдөөнд оролцохоор шийдвэрлэжээ.
Зургаадугаар сарын 11-нд тэр үед Беларусийн цэргийн тусгай тойргийн командлагчийн орлогч байсан Георгий Жуков Зөвлөлт-Монголын цэргийн командлагчаар томилогдсон. Жуковын хувьд анх удаа томоохон тулаан удирдсан байна.
Сургуулиа төгссөнийх нь дараа командлагчийг Монгол Улсын одон медалиар шагнаж, Монгол Улсын баатар цолоор шагнажээ. Улаанбаатарт амьдарч байсан байшин, түүний нэрэмжит талбайн хажууд дэлхийд цор ганц Жуковын музей бий.
Тус арга хэмжээний хүндэт зочноор Бүгд Найрамдах Беларусь Улсаас Монгол Улсад суугаа Элчин сайд Д.Н. Горелик, ОХУ-ын Монгол дахь цэргийн атташе П.В. Петрунин, Монгол-Оросын найрамдлын нийгэмлэгийн дэд ерөнхийлөгч С.Дэмбарэл, Орос/Зөвлөлтийн боловсролын байгууллагуудын монгол төгсөгчдийн нийгэмлэгийн (МАВСУЗ) дэд ерөнхийлөгч, испани хэлтэн Э.Максим нар оролцов.
“Монгол, Зөвлөлтийн ард түмний цэрэг, хөдөлмөрийн алдар нэрийн мөрөөр” “Хангарьд” ТББ-ын захирал Д.Баяртогтох, “Ой тогтоолт цаг хугацаанаас хүчтэй” олон улсын залуучуудын VI экспедиц, “Курган-Улаанбаатар” олон улсын морин аялалд оролцогчид, түүнчлэн RCSC-ийн бизнесийн түншүүд болох “Газпром банк”, УБТЗ, “Монретранс групп” компаниудын тэргүүлэгчид, Монголын төрийн бус байгууллагуудын төлөөлөгчид болон бусад олон хүн оролцжээ.
Эх сурвалж: TASS, ASIAIS
Д.ТУЯА
