Ц.Мөнхнасан: Уул уурхайн дараа орох экспортын бүтээгдэхүүн мал аж ахуйн салбарынх байх бүрэн боломжтой

“Монгол-Хятадын экспо” тав дахь удаагаа БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ы Хөх хотноо 2025 оны наймдугаар сарын 25-31-ны өдрүүдэд зохион байгуулагдаж байна. 

Экспогийн үеэр хөдөө аж ахуй, тэр дундаа мал аж ахуйн салбарын бүтээгдэхүүнийг уул уурхайн салбарын дараа орохуйц хэмжээгээр экспортлох бүрэн боломжтой гэх асуудлыг хөндлөө.

Тодруулбал, мал аж ахуйн салбараас жилд 400 мянга орчим тонн дайвар бүтээгдэхүүн хаягддаг байна. Үүгээр өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, худалдаанд гаргах чиглэлээр БНХАУ-ын талтай ярилцаж, хэлэлцүүлэг өрнүүлэхээр болжээ.

Энэ талаар ХХААХҮЯ-ны Мал аж ахуйн бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын дарга Ц.Мөнхнасан дараах мэдээллийг өглөө. 

Тэрбээр "Энэ удаагийн экспогийн нэг чухал зүйл нь Монгол, Хятад хоёр улсын төрийн хамтын ажиллагааг гүнзгийрүүлж, аж үйлдвэрийн инновацыг ахиулцгаая гэдэг уриан дор зохион байгуулагдаж байгаа юм. Энэ хүрээнд эхний өдөр нь төр, хувийн хэвшил, үйлдвэрлэл, боловсрол, судалгааны байгууллагуудын хамтын ажиллагаа сэдвийн хүрээнд хоёр улсын эдийн засаг, худалдааны харилцааг дараагийн шатанд гаргахын тулд хөрөнгө оруулалт, инновацын хамтын ажиллагааг сайжруулъя гэдэг зорилтыг дэвшүүлээд байна.

Энэ удаагийн үзэсгэлэнд Монгол Улсаас 350 гаруй аж, ахуй нэгжийн төлөөлөлтэй, 100 орчим төрийн болон судалгааны байгууллагуудын төлөөлөгчид оролцож байна. 

Хурал, экспогийн үр дүнд Монгол, Хятад хоёр улс мал аж ахуйн салбарт ашиглагдахгүй байгаа, үнэт чанарын хувьд биологийн органик гаралтай дайвар бүтээгдэхүүнүүд, хүнсний болон хүнсний бус дайвруудад нэлээд ач холбогдол өгч ажиллаач гэдэг хүсэлт санал гарч байгаа.

Жилд 140 мянган тонн орчим хүнсний бус дайвар бүтээгдэхүүнүүд, 260 орчим мянган тонн хүнсний дайвар бүтээгдэхүүн мал аж ахуйн салбараас гардаг. Үүний дийлэнх хэсэг нь ашиглалтгүй байгаа. Хэрэв эдгээр бүтээгдэхүүнийг хөрөнгө оруулалт, инновацаар дэмжээд хоёр улсын хамтын ажиллагаа, ялангуяа бизнесийн байгууллагуудын хамтын ажиллагааны хүрээнд бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж чадах юм бол тус бүрд нь 220-оос дээш сая ам.долларын өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, худалдаанд гаргах боломжтой.

Хэрэв ингэвэл Монгол Улсын эдийн засагт уул уурхайн бүтээгдэхүүний дараах экспортын бүтээгдэхүүн мал аж ахуй, хөдөө аж ахуйн салбарын бүтээгдэхүүн байх бүрэн боломжтой гэдэг талаас нь анхны хэлэлцүүлгүүдийг өрнүүлж байна.

Мал аж ахуй эрхэлж буй болон малын гаралтай түүхий эдийг боловсруулаад бүтээгдэхүүн хийж байгаа байгууллагууд энэ удаагийн экспод оролцож байгаа. 2025 оны наймдугаар сарын 25-наас хойшоо хоёр улсын хоорондын хөдөө аж ахуй, уул уурхай, аж үйлдвэр, аялал жуулчлалын бүтээгдэхүүнүүдийн танилцуулга, үзэсгэлэн долоо хоног үргэлжилнэ. Энэ хүрээнд экологийн үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлэх, хамгааллыг сайжруулах хэлэлцүүлэг болно. Мөн өндөр хэмжээний дугуй ширээний уулзалт хэлэлцүүлгүүд болно. Эдгээр арга хэмжээнүүдэд хөдөө аж ахуйн салбарын хамтын ажиллагааг өрнүүлэх чиглэлээр санал санаачилга гаргаж ажиллана" хэмээн хэллээ.