Аян замын тэмдэглэл: МЯНГАН НУУР, МЯНГАН ОРГИЛЫН ОРНООР-III

ХОЛЫН ХҮНИЙ ХАРАА ХУРЦ

Хаврын сарын дундуур амин хувийн ажлаар Швейцарын Женев хотыг зорьж, хүүхдүүдтэйгээ уулзан, хөгшин Европоор сар гаруйн хугацаанд амарч аялав. “Чингис хаан” олон улсын нисэх онгоцны буудлаас өглөө эртлэн хөөрч, Туркийн Стамбул хотын нисэх буудалд хоёр цаг амсхийгээд цааш дөрвөн цаг орчим нисээд Женевийн нисэх буудалд газардав. Стамбул хот манайхаас таван цаг, Женев хот долоон цагийн зөрүүтэй тул цагийн зөрүү, өдөр, шөнө тэнгэрийн уудамд өнгөрч таарав.

Хоёр улсын бум бужигнаж, түм түжигнэсэн нисэх онгоцны буудал дамжиж, арван хэдэн цаг нисээд зорьсон газраа саадгүй ирэв. Женевт урьд орой нь бага зэрэг бороо орсон, цаг агаар гэж ёстой янзтай сайхан. Орон сууцны гурван давхрын тавцанд агаарлаж, хавь орчныг ажиглаж суухад нэн таатай…

/Сэтгүүлч Ш.Содномжамцын Швейцарын Женев хотоос хийсэн аян замын тэмдэглэлийг цувралаар хүргэж буй билээ. Тэмдэглэлийн гурав дахь хэсгийг танд хүргэж байна.

Аян замын цуврал тэмдэглэлийн нэгдүгээр хэсгийг ЭНД, хоёрдугаар хэсгийг ЭНД дарж уншина уу/

      ТУУЛАЙ, ТАХИА, ӨНДӨГ

Европ даяар дөрөвдүгээр сарын сүүлчээр тэмдэглэдэг уламжлалт өндөгний баярын үеэр хүнсний дэлгүүрүүд нь өндгөн хэлбэртэй, тахиа, туулайны дүрстэй шоколадаар дүүрэн. Урьд нь улаан өндөгний баяр гэгддэг байсан бол одоо янз бүрийн хэлбэр, дүрстэй өнгө бүрийн шоколад хийдэг болсон аж. Бас тухайн жилийнхээ амьтны дүрсээр шоколад хийдэг уламжлалтай тул энэ жил туулай гол дүр нь болжээ. Хуримын ёслолын ордны эргэн тойрноо хүртэл өндөгний баярт зориулан чимэглэсэн нь содон харагдаж байв.

Энэхүү уламжлалт баяраар бүх нийтээрээ амралт гурван амардаг тул Европын орнууд хооронд зорчих жуулчдын хөдөлгөөн ихэсч, нисэх онгоцны тийзний үнэ нэмэгддэг аж. Энэ амралтын өдрүүдээр бид хоёр Шведийн Стокгольм орохоор ярьж байсан ч Женевт онгоцны тийзний үнэ бараг хоёр дахин нэмэгдсэн, улс хоорондын хурдны галт тэргээр зорчиход олон цаг явах учраас аяллаа хойшуулахад хүрсэн юм.

Женев хотын “Шинэ талбай” хэмээх амралт зугаалга, худалдааны маш том талбайд нүүдлийн цирк асраа босгож, долоо хоногийн хугацаанд ажиллахаар хүүхэд залууст тоглолтоо сонирхуулав. Сургууль, цэцэрлэгийн хүүхдүүд аялал зугаалга, үйлчилгээнд зориулсан тусгай автобусаар анги ангиараа ирж, тоглолт үзэж байв. Нүүдлийн циркийн асар нь таван эгнээ суудалтай агаад эгнээний хол ойроос хамаарч билетийн үнэ нь 15-70 швейцар франк байх аж.

Мөн энэ талбайд хүүхэд багачуудад зориулсан олон төрлийн тоглоом бүхий нүүдлийн паркийг хоёрхон өдрийн дотор угсарч бэлэн болгохыг харав. Женев хотын хүүхэд багачууд хагас сарын хугацаанд “Шинэ талбай”-даа бужигнацгааж, нүүдлийн парк хүүхдийн хөл хөдөлгөөн, хөгжөөн цэнгээн, инээд баясал дунд умбаж өнгөрөхийг харахад таатай байлаа.

Үсэрч харайх, өндрөөс нисэх, алсыг харах, машин жолоодох, бас дүүжин даажин, савлуур, эргэлт гээд олон төрлийн тоглоомыг хайрцаглаж савлаад тусгай тэргэнцрүүдэд хийж, ачиж зөөвөрлөөд дуртай газраа авч очоод угсарч болдог ийм нүүдлийн парктай болчихвол автозам аятайхан болсон өнөө үед ч аль аймагт хүрээд хүүхэд багачуудаа тоглуулаад байж болох юм байна гэсэн бодол төрж явлаа.

АРААНД УУСАМ АМТАТНЫ ӨЛГИЙ

Амттанд дургүй хүн гэж хэн байхав. Тэр дундаа шоколад бол арааны шүлс асгаруулдаг амттан. Швейцар улс нь шоколадны өлгий нутаг, тус улсын экспортын хамгийн гол бүтээгдэхүүн юм. Ганц баримт дурдахад тус улсын Берн мужид л гэхэд жилд 7 сая гаруй ширхэг “Toblerone” шоколад хийдэг аж.

Шоколад нь янз бүрийн хэлбэр хийцтэй, хэмжээ дамжаатай, хайрцаг сав, баглаа боодолтой, хуруун чинээгээс эхлээд тэвэр дүүрэм, зүсмэл хэрчмээс эхлээд тогооны өрөм шиг том хавтгай байх аж. Бас туулай жилийн бэлгэдэл болсон том, жижиг түмэн янзын туулайн хэлбэртэй, жил бүрийн дөрөвдүгээр сарын эхээр Европ даяар тэмдэглэдэг улаан өндөгний баярт зориулсан өнгө өнгийн өндгөн шоколадууд өрөөстэй.

Дэлхийг эзэгнэсэн швейцар шоколад

Шоколад нь зуун граммаас эхлээд том, жижиг олон янзын хэмжээтэй, төрөл зүйл нь ч өөр, үнэ нь ч янз бүр, ууттай, цаастай, төмөр хайрцагтай сав баглаа боодол нь ч гоёмсог. Зуун граммтай шоколад хамгийн багадаа бараг хоёр швейцар франкын үнэтэй гээд бодохоор манайхаар бол найман ямнга орчим төгрөг юм. Тэгээд нэр төрөл, жин хэмжээ, савлагаа, хайрцаг савнаасаа үнэ нь янз бүр байх аж.

Швейцар шоколадны амт цаанаа л нэг өөр, та нар надаар хэлүүлэлтгүй мэднэ байх аа. Манай хүний хамгийн дуртай, авдаг, шимтдэг, нүдэнд нь эхэлж тусдаг амттан нь шоколад. Тиймээс дэлгүүрт ороод шоколадны тасаг руу л зүглэнэ, дэлгүүрээс ч хоосон гарна гэж үгүй. Швейцарт нүд хужирлах, араанд уусах амттан ихтэй юм. Бас Швейцарын талх, нарийн боов, бялуу нь маш  сайхан амттай. Өглөө бүр дэлгүүр мухлаг шинээр ирсэн талхыг халуунаар нь аваад бяслаг, масло, цөцгий түрхээд идэхэд үнэхээр тааламжтай. Түүний хажууд манай талх бөөн гурил л гэсэн үг. Оройхондоо шинэ талх дуусах дөхөхөөр үнийг нь бага зэрэг хямдруулна, хэрэв үлдэгдэл гарвал орон гэргүй, ядуу хүмүүсийг хооллоход зориулан нийгмийн халамжийн үйл ажиллагаа явуулдаг үйлчилгээний газруудад өгдөг аж.

Цюрих хотоос хуурай дүү Болороо зочлон ирж, Францын хил гатлаад далайн амьтдын гаралтай зоогийн газарт хамтдаа үдийн хоол идэв. Дээхэн үед манай Улаанбаатарт байсан “Ханамаса” нэртэй япон хоолны ресторантай адил нэг удаа мөнгө төлөөд дуртай идэж уух юмаа аваад хооллодог ийм ресторан ховордуу, тэгээд ч харьцангуй хямд байдаг аж. Ази маягаар шарсан, хуурсан, чанаж жигнэж болгосон голдуу далайн гаралтай хоол хүнс, хачир, шөл, сүмс, элдэв амттан шимттэн элбэг дэлбэг юм. Үдийн цайны үеэр ажиллаад үдээс хойш дараагийн хоол хүнсээ бэлдэж, оройн цагаар дахиад нээдэг аж. Гэр бүлээрээ, найз нөхөд хэсгээрээ орж ирж хооллоод гарах юм. Харин манайхан бөөн бөөнөөрөө орж суучихаад гарахгүй, бэлдсэн хамаг хоол хүнсийг нь хамж идсээр байгаад Ханамаса төдөлгүй ашиггүй болж, хаалгаа барьсан байх аа.

Рестораны хажууханд хэдэн зуун нэр төрлийн хүнсний бараа бүтээгдэхүүнээр дүүрэн Францын том сүлжээ дэлгүүртэй юм. Манай хүүхдүүдийн амьдардаг байрнаас трамбайгаар хоёрхон буудал яваад Францын хил гарчихна. Энэ харандааны дүрстэй баримал бүхий замын уулзвараас Францын хил эхэлж, бидний суудаг Швейцарын 12 ба 17 дугаартай трамбай эцсийн буудалдаа зогсоод буцна.

Хилийн наана цаана амьдралын болоод байшин барилгын өнгө төрхийн төдийлэн үгүй юм. Харин бараа, бүтээгдэхүүний үнийн хувьд Франц талдаа арай хямд, махны дэлгүүрээс нь швейцар хүнд нэг кг-аас илүү махгүй худалддаггүй, хэрэв түүнээс илүү мах аваад цагдаатай таарч шалгуулбал торгуулдаг гэнэ. Францын хил рүү трамбай, хурдны галт тэрэг, автобус, такси гээд нийтийн тээврийн аль ч хэрэгсэлд суугаад нэвтэрч болно. Автобусаар тав зургаан буудал яваад хоёр ч томоохон супермаркет, манайхаар бол хүнсний их дэлгүүр ороод хоол хүнсний зүйлсээ авчихна. Женевээс үнэ нь арай хямд, нэг онцлог нь тэнд еврогоор худалдаа хийдэг юм байна.

Швейцарчуудын түгээмэл нэг онцлог нь ярих, идэх, уух, тамхи татах. Ямар ч хүнд маш эелдэг, зөөлөн, найрсаг хандана. Аливаа юмны учрыг маш уйгагүй тайлбарлаж ойлгуулахыг ихэд хичээнэ. Дэлгүүр, мухлаг, гуанз ресторан, албан газар гээд хаана ч орсон “Сайн байна уу” гэсээр ихэд найрсгаар угтаж, юу авах, юу хүсэж, эрж хайж буйг сонирхон туслахыг хичээнэ. Гарахад “Баярлалаа, өдрийг сайхан өнгөрүүлээрэй” хэмээн найрсгаар үднэ. Гудамж талбай, байрны давхар, орцонд таарсан танихгүй нэгэн ч бас л “Сайн байна” хэмээн найрсгаар мэндэлж, өчүүхэн зүйлд ч гэсэн баярласнаа илэрхийлнэ. Нэг монгол эмэгтэй Сөүлийн метронд явж байгаад гадны хүний хөл дээр гишгэчихээд сандрахдаа “Баярлалаа” гэсэн гэдэг. Түүн шиг юм заримдаа таарах дөхнө. Ер нь огт танихгүй хүн гэнэт таараад “Сайн байна уу” гэх нь дасаж сураагүй мань мэтэд эхэндээ эвгүй ч юм шиг санагдаж байвч дорхноо дасаад орсон ч, гарсан мэндэлж талархаад сурчихдаг юм билээ.

Женевчүүд гудамж, талбайн нэгдүгээр давхрууд, гадна талбайд зассан задгай ширээнд сууцгаан дарс, пиво шимээд, кофе ууцгаан тамхи татангаа их удаан ярилцацгаана. Гаднаас нь хараад яасан ажилгүй, ямар их зав чөлөөтэй хүмүүс вэ гэж бодмоор. Томоохон дэлгүүр, үзвэр үйлчилгээний газрууд нь хоолны том том заалтай, байнга л хүн дүүрэн байх аж. Ажиллаж, амарч, өөртөө цаг зав гаргаж сурсан, тийм ая тухтай орчин нөхцөлийг нь сайн бүрдүүлж өгсөн ийм газрын хүмүүс сэтгэл тайван, найрсаг дулаан, санаа зовних юмгүй уужуу амар байх нь аргагүй юм.

Швейцарчуудын бас нэг онцлог нь их уншдаг ард түмэн гэдэг. Жилд хэвлэгдэж буйн номын тоогоор дэлхийд дээгүүрт ордог аж. Номын дэлгүүр нь их тохь тухтай, өвөрмөц шийдэлтэй, номын төрөл зүйл нь асар баялаг, мэдээлэл сурталчилгаа нь ч ойлгомжтой. Амьдралын өндөр чанараа дагаад номын үнэ өртөг нь ч өндөр. Тэр хэрээр хэвлэгдэж гарч буй номынх нь чанар, өнгө үзэмж ч сайн юм билээ.

ЦАГ БОЛ ТҮҮХ ХҮҮРНЭГЧ

Швейцар улс нь дэлхийн алдартай брэндүүдийн өлгий нутаг яах аргагүй мөн. “Швейцарт үйлдвэрлэв” гэхээр цаана нь жинхэнэ яс чанар, сонгодог загвар хийц, уламжлалт чиг хандлага дагалдана. Швейцар цаг, шоколад, бяслаг, дарс, гал тогооны болоод аяны хутга хэрэгсэл, үнэртэн, аялал жуулчлалын бараа бүтээгдэхүүн дэлхийн брэндэд зүй ёсоор тооцогдоно. Харин энэ удаад дэлхийд алдартай Швейцар брэндүүдээс зөвхөн швейцар цагны тухай зарим сонирхолтой баримтыг танд дуулгахыг хичээлээ.

Өдөр хоногийг цагаар тооцоолж, он цагийн уртыг цагаар хэмжиж эхэлсэн тэр үеэс хүн төрөлхтөн түүхийг илүү нарийн, илүү ойлгомжтой, илүү тодорхой тэмдэглэж үлдээх боломжтой болжээ. Цагаар, минутаар, секундээр бичиж үлдээсэн дурсамж, бахдаж, хөөрсөн тэр л мөчүүдийг цагны хэмжилт л түүх болгож үлдээсэн. Тиймээс цаг бол өөрөө түүх өгүүлэгч юм. Магадгүй таны хэзээ ч анзаарч, ач холбогдол өгч байгаагүй “цаг” хэмээх тэрхүү хэрэгслийн цаана арвин баялаг түүхүүд нуугдаж байдаг.

Ер нь дэлхий дахинаа цагийг “Швейцар ба бусад”, эсвэл “Омега ба бусад” гэж ангилах нь бий. Алдарт Omega цагнаас эхлээд Jowissa, Rolex, Tissot, Hublot, Cartier, Mondaine, Luminox, Hanowa, Breitling гээд швейцар бугуйн цагны брэндүүд үргэлжилнэ.

Швейцарт үйлдвэрлэсэн цаг нь бусадтай адилгүй. Эдгээр нь дэлхийн хэмжээнд хамгийн шилдэг загвар хийцтэй, маш найдвартай, өндөр чанартай, басхүү урлагийн шилдэг бүтээлд тооцогддог. Иймээс швейцар цагийг дэлхий дахинаа олон арван жилийн турш үнэлсээр иржээ. Хэрэглэгчид бодит туршлага болгохын тулд тус улс 1971 онд хатуу хууль гаргаж, жинхэнэ “Швейцар улсад үйлдвэрлэсэн” цагийг заавал тус улсад механик, хайрцаг, эцсийн үзлэгт хамруулсан байхаар зохицуулсан байна. Энэ бол “Швейцарт үйлдвэрлэсэн” брэнд гэдгийг тодотгох цорын ганц арга юм.

Чанартай цаг төдийгүй цагны талаар бодоход л “Швейцар цаг” гэх үг таны санаанд орж ирэх байх. Яагаад, юунаас болоод гэдгийг нь сайн мэддэггүй ч швейцар цаг үнэ цэнтэй, бусдаас илүү гэдгийг бараг хүн бүр мэддэг. 2021 онд гаргасан Швейцарын топ 20 бугуйн цагны брэндийн судалгаагаар сүүлийн таван жилд Rolex тэргүүлж, Omega удаалж, Cartier, Longines, Patek Phillippe, Tissot, Audemais гэх зэргээр цааш дараалжээ. Тиймээс ч энэхүү судалгаа нь “Швейцар ба бусад”, эсвэл “Омега ба бусад” гэсэн бугйн цагны дэлхийн ангиллыг тодорхойлж буй бас нэг үзүүлэлт юм.

Дэлхийн хоёрдугаар дайны танигдаагүй баатруудын нэг нь цэрэг армийнхны бугуйн цаг байжээ. Хүний амь секунд, минутаар хэмжигдэж байсан тэр үед нарийн үзүүлэлттэй, чанартай сайн цаг тухайн үеийн байлдааны тактикийн гол давуу талуудын нэг болж байсан аж. Буугаар галлах үед харагдах оч болон буун дууны чимээ хоёрын зөрүүг цэргүүд бугуйн цагаа харж тооцоолон дайсан хэр зайтай байгааг тодорхойлох, цагаар баримжаалан очих газрын зүг, байршил зэргийг олох зэргээр дайнд чухал нөлөөтэй үүргийг бугуйн цаг гүйцэтгэж байжээ. Цагны чанараараа алдартай Швейцарын “Омега” брэнд Их Британийн армийн нисгэгчдийг тэр чигт нь бугуйн цагаар хангаж, Британийн нисгэгчид, дайчид тухайн үеийн “Омега” CK2129, CK2444 цагаар “зэвсэглэж” байсан түүхтэй. Ялангуяа агаарын тулаанд нисгэгчид онгоцныхоо түлшний нөөц, агаарт хэр удаан байлдаж чадах эсэхээ бугуйн цагаараа хэмжиж байсан гэдэг.

Түүхэн баримтаас үзэхэд дэлхий хоёрдугаар дайны үеэр Их Британийн арми 110 мянга гаруй Швейцар цагаар “зэвсэглэн” дайнд оролцжээ. Улмаар дайны дараа Их Британийн армийн удирдагч Швейцарын “Омега” брэндийн үйлдвэр, төв оффист очиж талархлаа албан ёсоор илэрхийлж, дайнд ялахад маш чухал үүрэг гүйцэтгэснийг онцолж байсан удаатай гэнэ. Аливаа чанартай зүйлийг магтахдаа “Швейцар цаг шиг” хэмээн зүйрлэдэг нь ийм учир утгатай аж.

Бас нэг түүх өгүүлье. 1969 оны долоодугаар сарын 21-ний өдрийн 2 цаг 56 минут 15 секунд. Энэ бол хүн төрөлхтөн анх саран дээр хөл тавьсан мөч. Энэхүү түүхт мөчийг секундээр нь тооцоолон мөнхлөхөд мөн л Швейцар цагаар тооцоолол хийсэн бөгөөд “Omega Speedmaster” хэмээх цагийг Нэйл Армстронгтой хамт саран дээр газардсан Базз Алдрин зүүж, хүн төрөлхтөн саран дээр хөл тавьсан цагийг тэмдэглэж авсан түүхтэй. Уг цагийг “саран дээр газардсан анхны цаг” хэмээн өргөмжилж, одоог болтол үйлдвэрлэсээр байгаа бөгөөд Speedmaster Professional, Moonwatch хэмээх нэрээр борлуулдаг байна.

Бас бидний мэдэх бүхий л спортууд цагаар хэмжигдэж байдаг. Усайн Болтын агуу рекордууд, NBA-ийн сүүлийн мөчид цагтай уралдан оруулсан хожлын шидэлтүүд, ялагч нь секундээр биш долиор шийдвэрлэгдсэн мянга мянган олимпийн аваргуудын түүхэн агшинг мөн л Швейцар цаг үеийн үед хэмжсээр ирсэн. Олимпийн наадмын албан ёсны түншээр Швейцар цагны брэндүүд 1932 оноос хойш өдийг хүртэл хамтран ажиллаж, спортын бүхий л төрдийн тэмцээний хэмжилт, тооцоолол, зөрүүг тодорхойлсоор байгаа билээ.

Энэ мэтээр саран дээр анх газардсан, дэлхийн хоёрдугаар дайны баатар, олимпийн амин сүнс, Жэймс Бондын гоёл гэдэг түүхүүдээс илүү үнэлэгдэх үнэ цэнтэй тусгайлан бүтээгдсэн өндөр зэрэглэлийн цагнууд ч бас байдаг. Тухайлахад, 17.8 сая доллараар үнэлэгдсэн, жилд ердөө 2-3 ширхэг үйлдвэрлэгддэг, нэгийг нь бүтээхэд бүтэн гурван жил зарцуулсан, бүх эрэг шураг, эд анги, механизмыг нь гараар бүтээсэн гэх мэт үгс тэрхүү цагуудын үнэ цэнийг өсгөж, үнийг нь “тэнгэрт тулгадаг” байна.

Үнэ дагаж чанар гэдэгчлэн нэгийг нь л бүтээхэд бүтэн жилийн хугацаа зарцуулдаг, жижиг деталь нэг бүрийг нь хэдэн сард амжуулдаг, нэг үйлдлийг буруу хийхэд бүтээж дуусах хугацаа нь хэдэн долоо хоногоор хойшилдог зэрэг нь ийм цагнуудыг тусгайлан бүтээхэд ямар их хөлс хүч, сэтгэл зүтгэл шингэдгийг харуулна. Ийм ч учраас цаг зүүх соёл, цагны хэрэглээ, утга учир гэдэг маш нандин, чухал ойлголт байдаг ажээ.

Өөр нэг брэнд Jowissa нь 1951 онд анх бүтээгдсэн бөгөөд маш сайн гар урлал, хамгийн сүүлийн үеийн үйлдвэрлэл нь загварлаг, боловсронгуй байдлыг хослуулсан цагийг бүтээж, өндөр чанарын Швейцарийн цагны брэндийн хувьд хүлээн зөвшөөрөгдсөн үнээр, гоёмсог хэв маягийн мэдрэмжийг хэрэглэгчдэд санал болгодог байна.

Харин Mondaine нь гайхалтай загвараараа алдартай агаад 100 гаруй жилийн түүхтэй Швейцарийн Холбооны Төмөр замын албан ёсны зөвшөөрөлтэй өвөрмөц цагны цуглуулга болсон брэнд юм. Эл брэнд нь цагны шинэ, өвөрмөц хөдөлгөөнийг хослуулаад зогсохгүй цагныхаа нүүрийг зурлагад тэсвэртэй болор, нарны тусгалаас хамгаалж бүрсэн индранил шилээр хийдэг онцлогтой аж.

1989 онд үүсгэн байгуулагдсан Luminox цагнууд нь дэлхий даяар түгээд зогсохгүй 20 жилийн турш Америкийн тэнгисийн цэргийн нэрийн хуудас болж буй нь энэхүү брэндийн бат бөх, найдвартай байдлын баталгаа юм. Өөрөө ажилладаг гэрэлтүүлгийн шинэлэг технологийн ачаар гэрэл багатай нөхцөлд уншихад хялбар.

Тэнгис, агаар, газар, сансар гэсэн дөрвөн өөр ангилалд хуваагддаг бөгөөд тус бүр нь харанхуйд гайхалтай гэрэлтдэг, хүчтэй, хатуу ширүүн нөхцөлд зориулагдсан, гадаад төрх байдалдаа санаа тавьдаг хэнд ч болов тохиромжтой шилдэг брэнд юм. Энэ мэтээр швейцар цагны үүх түүх, шилдэг чанар, давуу тал, онцлогийг дурдаад барахгүй.

Бас Женев хотын төвийн нэгэн гудамжинд дэлхийн брэндүүдийг дуурайлган орчин үеийн сонгодог хэв маягаар бүтээж байрлуулсан Артбрэнд музейг сонирхов. Аливаа брэндийн нэр, лого нь тухайн брэндүүдийн чанар, хэв маяг, загвар дизайныг хүмүүсийн мэлмий, сэтгэл зүрхэнд хүргэж, хоногшуулж таниулахад оршдог. Тиймээс тухайн брэндийн нэр, логог урлагийн хэв маягт оруулж, сурталчилгаа гэхээсээ илүүтэй гоёл чимэглэлийн арга, хэлбэрийг ашиглан өвөрмөцөөр харуулж өгсөн нь энэхүү музейн онцлог юм шиг санагдаж байв.

                                                   Үргэлжлэл бий…

                                                Швейцар, Женев хот. 2023 оны дөрөвдүгээр сар.