Хүн төрөлхтний түүхэнд хүний буруутай үйл ажиллагааны улмаас санаанд оромгүй, хачирхалтай үерүүд болж байснаас шар айрагны болон бурмын үерийн талаарх мэдээллийг хүргэе.
1.5 САЯ ЛИТР ШАР АЙРАГНЫ ҮЕР ГУДАМЖ ЭВДЛЭН УРСЖЭЭ
Тэртээ 1814 оны аравдугаар сарын 17-нд Их Британий нийслэл Лондон хотын гэгээн Жайлзийн тойрог дахь “Мо ба компани” нэртэй шар айраг исгэлтийн үйлдвэрт шар айрагны хачирхалтай үер болжээ.
Тус үйлдвэрийн 610 мянган литрийн багтаамжтай том сав гэнэт дэлбэрсний улмаас ойролцоох исгэлтийн савууд дараалан дэлбэрч, 1,5 сая литр шар айрагны үер гудамж эвдлэн урссан байна.
Үерлэсэн шар айраг хоёр байшинг нурааж, нэг уушийн газрын ханыг цөм цохижээ. Тэрхүү шар айраг исгэлтийн үйлдвэр ядуус голдуу амьдардаг гудамжинд байрладаг байсан аж.
Тус гудамжны ядуус байрны доод хонгилын өрөөг л хөлслөх чадвартай байсан бөгөөд шар айраг хонгилын давхруудыг яах ийхийн зуургүй дүүргэсний улмаас найман хүн живж, нэг хүн шар айрганд хордон нас баржээ.
Шар айраг үеэрлэн, гудамжаар гол шиг урссан тухай дуулиан Лондон хотоор нэг тарсны дараа сониуч хүмүүс золгүй гудамжаар нэг шавж эхлэхэд ядуус бага ч гэсэн мөнгө олохын тулд живж үхсэн хүмүүсийнхээ цогцсыг харуулан мөнгө авч ашиг олж байсан аж.
Энэ хэрэг ихээхэн дуулиан тарьж, шүүх хэргийг шийдсэн ч хүн хариуцаж, урьдчилан тооцох аргагүй гэнэтийн хүчний улмаас осол гарсан гэж үзээд, үйлдвэрийн эздэд ямар ч хариуцлага ноогдуулаагүй байна.
Үйлдвэрийн эзэд асгарсан шар айраг ба урьдчилаад төлчихсөн байсан татвараас болж дампуурлын ирмэгт тулжээ. Гэвч уйгагүй хөөцөлдсөөр Парламентаар дамжуулан урьчилан төлсөн татвараа эргүүлэн авч чадсанаар дампууралгүй үлдсэн байна.
БУРМЫН ҮЕРИЙН УЛМААС 21 ХҮН НАС БАРЖ, 150 ГАРУЙ ХҮН БЭРТЭЖ ГЭМТЖЭЭ
Бурмын үер болж байжээ. 1919 оны нэгдүгээр сарын 15-нд АНУ-ын Бостон хотын Норт Энд дүүрэгт меласс буюу сахар үйлдвэрлэлийн үлдэгдэл бүтээгдэхүүн бурмын үер болсон аж. Тухайн үед Америкт бүх төрлийн согтууруулах ундааны үйлдвэрлэл, борлуулалт, хэрэглээг хориглосон хууль батлагдсан бөгөөд үйлдвэрлэгчдийг хохироохгүйн тулд хууль шат дараалан хэрэгжиж эхэлсэн байна.
“Purity Distilling Company” компанийнхан энэ хугацаанд аль болох их хэмжээний спирт гаргаж авахын тулд 27 метр диаметртай, 15 метр өндөртэй, 8700 метр куб багтаамжтай саваар бурам дүүргээд спирт исгэж байжээ.
Гайтай өдөр савны төмөр хана дийлэлгүй зад үсэрч, 2.5-4.5 метрийн гүн бурмын урсгал цагт 60 км-ын хурдтайгаар хотын гудамжаар таарсан бүхнээ хаман урссан байна.
Бурмын урсгалын эрч асар хүчтэй байсан тул замдаа таарсан ачааны галт тэрэгний чиргүүлийг түлхэн холдуулжээ. Үйлдвэрийн ойролцоох байшингийн хана 1 метр хүртэл бурманд живж, өтгөн зунгааралдсан бурам ам хамрыг нь тагласнаас болж хүн, амьтад бүтэж үхэж байжээ.
Осол гарсан бүсэд Улаан загалмайн нийгэмлэгийн хөдөлгөөнт эмнэлэг байрлуулж, уршгийг арилгахын тулд Тэнгисийн явган цэргийн нэгтгэлүүд ажилласан байна. Бурмын үерийн улмаас нийт 21 хүн нас барж, 150 гаруй хүн янз бүрийн гэмтэлтэй эмнэлэгт хүргэгджээ.
Бохирдсон гудамжийг бүрэн цэвэрлэхийн тулд 87 мянган хүн цаг зарцуулсан ч ойролцоо амьдардаг хүмүүс олон сарын турш эвгүй үнэрээс болж хоолой ам нь бачууран багагүй зовсон аж. Тэд шүүхэд гомдол гаргаж, “Purity Distilling Company” компаниас 600 мянган долларын нөхөн олговор авчээ.
Өдгөө зуны их халуун өдрүүдэд тус осол гарсан бүсэд байдаг хуучны барилгуудаас бурмын үнэр ханхалдаг аж.
Э.ЭГШИГЛЭН
