Dobu.mn сайт өнгөрсөн долоо хоногийн онцлох ярилцлагуудыг тоймлон хүргэж байна.
Т.Бэлгүнж: Дуу дуулахаар дотор онгойж, сэтгэл сэргээд л ирдэг юм
“Үүлээс үүлс сарнисаар үймэрсээр
Өвсний үзүүрт сүүдрээ унагаана
Өрхөө татах болгондоо
Өөрийн бодолдоо бүдэрнэ” хэмээн цовоо дуугаар дуулсан нь олны хайрыг татаад буй бяцхан авьяастан Төмөрбатын Бэлгүнжтэй ярилцахаар Сэлэнгэ аймгийн Сайхан сумын Хөтөл хотыг зорьсон юм.
Тэрбээр цангинасан хоолой шигээ гал цог дүүрэн нэгэн байлаа. Охины аав, ээж хоёр нь ч урлагийн хүмүүс ажээ. “Багадаа аав, ээж хоёр минь их гоё дуулдаг байсан. Бие биедээ ямар гоё хандаж байгааг нь хараад л дуунд дуртай болсон байх” хэмээн Т.Бэлгүнж охин ярина. Ийм нэгэн дуу хуур, аз жаргалаар бялхсан гэр бүл эх орны минь буйдхан нэгэн тосгонд аж төрж байгааг зорин очиж ярилцсанаа хүргэж байна.
-Сайн байна уу, юуны өмнө өөрийгөө манай уншигчдад танилцуулна уу. Мөн дуулж буй бичлэг нь маш олон хүний сэтгэлд хүрсэн шүү дээ. Цахим орчинд өндөр хандалттай болоход ямар сэтгэгдэл төрж байсан бэ?
-Сайн байцгаана уу. Сэлэнгэ аймгийн Сайхан сумын 2-р сургуулийн сурагч Т.Бэлгүнж байна. Анх миний дуулж байгаа бичлэг цахим орчинд тарсныг мэдээгүй. Хамаатны маань эгч гэрт ирээд, дуулж байгааг нь нэг сонсъё гээд бичлэг хийж авч байсан юм. Уг бичлэгээ өөрийн инстаграмм хаягтаа оруулчихсан юм билээ.
Хэдхэн хоногийн дотор маш олон хүн үзсэн байсан. Хамгийн гоё нь сөрөг сэтгэгдэл огт харагдаагүй. Эгч бид хоёр маш их баярласан. Хувьдаа их догдолж, онгирмоор санагдаж байсан. Хүмүүсийн чат их эрч хүч өгсөн. Өөрийгөө улам илүү хөгжүүлээрэй, улам гоё бүтээл дуулж, олонд хүргээрэй гэх мэт дандаа л урмын үг байсанд маш их талархаж байна.
-Анх хэрхэн дуу хөгжимд дуртай болсон бэ?
-Цэцэрлэгт байхаасаа л дуулж бүжиглэдэг байлаа. Урлагийн үзлэгт их ордог, түрүүлдэг байлаа. Хоёр настай байхаасаа л дуу хөгжимд дуртай болсон юм болов уу. Түүнээс хойш аймаг, сум, бүсийн урлагийн наадамд тогтмолж орж тэргүүн болон бусад байрыг эзэлсэн. Мөн цахилгаан хөгжмийн хамтлагтайгаа уралдаан тэмцээнд их оролцдог.
Мөн аав ээж хоёр маань маш сайхан дуулдаг хүмүүс. Бие бие рүүгээ маш гоёор инээмсэглэж, дуугаа аз жаргалтай дуулж байгааг нь хараад дуу дуулах дуртай болсон. Аав минь цагдаа, ээж харин Соёлын төвийн захирал. Намайг ухаан орж байхад л аав, ээж маань дуулдаг байсан, одоо ч дуулсаар байна. “Хайрын цэнхэр нулимс” гэдэг дууг их гоё хамтарч дуулдаг юм. Сониноос, аав, ээж хоёр маань нэг тайзан дээр дуулж явахдаа танилцсан юм билээ.
Ярилцлагын үргэлжлэлийг энд дарж уншина уу
Видео хэлбэрээр үзэх:
Rastaman Jiijah: Эвентэд ирсэн эхний 50 хүнд “Соёлын тэргүүний ПИВОЧИН” цол тэмдэг олгоно
Регги урсгалаар уран бүтээлээ туурвиж, mүүгээрээ дамжуулан нийгэм төдийгүй улс төрийн болж бүтэхгүй байгаа асуудлуудыг егөөдөж гаргадаг уран бүтээлч М.Шижир-Эрдэнэ буюу Жийжатай ярилцлаа.
Тэрбээр өнөөгийн нийгэмд тэмдэг, одон, медаль зэргийг ямар ч шалгуургүйгээр хүмүүст өгч байгааг егөөдөж өөрийн үүсгэсэн “Монголын пивочдын намын хаврын чуулган 20, 24” нэртэй эвент зохион байгуулах гэж байгаа юм. Регги урсгалаар 14 жил дуулж буй М.Шижир-Эрдэнэ одоо маркетингийн менежерээр ажиллаж байна.
-Таны бага насны дурсамжаар ярилцлагаа эхлүүлье. Бага насаа хаана өнгөрүүлсэн бэ?
-Бага насаа Дундговь аймагт өнгөрүүлсэн. Улаанбаатар хотод анх дөрөвдүгээр ангидаа орж ирсэн. СУИС-ийн Радио телевиз, мультимедиа урлагийн сургуулийг телевизийн найруулагч мэргэжлээр төгссөн. Үүнээс хойш сурсан зүйлээ маркетингийн чиглэлтэй хослуулан ажиллаж байна.
-Таны нэр их сонирхол татаж байна. Яагаад Жийжах гэдэг нэрээр уран бүтээлээ туурвих болов?
-Манай эмээ намайг бага байхад Жийжа гэж авгайлж, өхөөрдөж дууддаг байсан. Улаанаа гэдэг шиг л гэр бүлийн нэр гэсэн үг. Ингээд регги сонирхож эхэлдэг болоод, судлаад уншсан чинь реггид Жа гэдэг бурхан байдаг байж таараад. Бичихдээ ингээд биччихвэл миний уран бүтээлийн нэр болж таарах юм байна гэж бодоод, эмээгийнхээ өгсөн нэрээр л одоо болтол уран бүтээлээ хийгээд явж байна.
-Анх хэзээнээс эхэлж регги урсгалыг сонирхож, уран бүтээлээ туурвиж эхэлсэн бэ? Таны дуунууд дундаас хүмүүсийн хамгийн сайн мэддэг ямар дуу байна вэ?
-Анх регги урсгалыг 2008 оноос сонирхож эхэлсэн. 2010 онд анхны дуугаа бичиж, 2015 онд анхны клипээ цацаж байсан. Үүнээс “Пиво ууяа” дууг маань хүмүүс түлхүү мэддэг.
-Таны стиль, имиж дуучин Боб Марлитай их төстэй харагдаж байна. Тус уран бүтээлчийн дууг сонсдог уу?
-Хамгийн анх регги урсгал сонирхож эхлэхэд хамгийн таалагдсан артист бол Боб Марли байсан. Тэр хүний дууг сонсоод, дууг нь орчуулж, утга санааг нь ойлгож авдаг байсан. Түүнээс хамгийн таалагдсан зүйл нь зөвхөн аз жаргал, сайн сайхан дуулахгүйгээр болохгүй бүтэхгүй байгаа зүйлсийг ёжлоод дуулчихдаг. Тэр нь таалагддаг байсан.
-Регги урсгалаар уран бүтээлээ туурвидаг хүмүүс хэн нэгний зохиосон аяыг чөлөөтэй ашиглах боломжтой байдаг гэж сонссон. Энэ талаар тодорхой ярихгүй юу?
-Жишээлбэл, продюсер нэг ая хийчихээд, түүнийгээ 10-аад төрлийн артист руу явуулаад, тэмцээн зохион байгуулдаг. Тухайн аянд гоё дуу хийсэн артистын дууг хамгийн түрүүнд олон нийтэд цацна гэдэг ч юм уу, үлдсэн артистууд нь дараа дараагаар цацна гэх мэт. Нэг аянд хэдэн ч уран бүтээлч дуу хийж болдог. Реггид тийм төрлийн аяыг “Редим” гэж нэрлэдэг.
-Одоогоор Монголд энэ урсгалаар уран бүтээлээ туурвидаг хэчнээн уран бүтээлч байна вэ?
-Энэ урсгалаар уран бүтээлээ туурвидаг артистууд хэд хэд байдаг. Яг одоогоор идэвхтэй байгаа уран бүтээлчид нь Ratabuzz, Macho хоёр дээр би нэмэгдээд, гурав л байна.
-Регги урсгалаар уран бүтээлээ хүмүүст хүргээд ямар мэдрэмж авдаг вэ?
-Өөрийнхөө мэдрэмжийг бусдад түгээж байгаа нь л гоё. Яг энэ тэр урсгал гэхээсээ илүүтэйгээр хүмүүсийн хүлээж авч байгаа нь гоё мэдрэмж төрүүлдэг.
-“Пиво ууяа” дуу төрсөн түүхээс хуваалцахгүй юу?
-2016 онд Италид “Регги” фестивальд оролцох гээд. Тэнд гурван сар эхнэр, хүүхэдтэйгээ хамт амьдарсан. Тэгээд пиво хамт уух ханьгүй болоод, найзуудаа санаад, анх энэ дууны клипээ хийсэн. Клипээ хийж байхдаа ажил амьдралаа ч гэсэн пивотой холбовол гоё юм байна гэж бодож байсан. Ингээд 2017 онд дуугаа цацсан. Дараа нь 2019 онд пивоны үйлдвэрт ороод, өөрөө пиво гаргасан. Одоо ч гэсэн “Монголын пивочдын нам” гэсэн фэйсбүүк групптэй.
Анх 2021 онд үүсгэсэн. Би нийгмийн болох бүтэхгүй зүйлийг уран бүтээлээрээ дамжуулан шүүмжилж байна. Мөн өөрийнхөө амьдрал дээр пиво уудаг хүмүүсийг нэгтгэж, эргээд эдгээр хүмүүс маань улс төрийн болж бүтэхгүй байгаа зүйлсийг шүүмжилж байгаа юм. Одоо үүнтэй холбогдуулаад пянзаа гаргана. Пянзанд минь орсон бүх дуу маань улс төр, нийгмийг шүүмжилсэн шинжтэй.
-Таны үүсгэн байгуулсан “Монголын пивочдын нам”-ын эвент болох гэж байгаа юм байна. Тус эвент хэзээ, хаана болох вэ?
-Одоо “Монголын пивочдын намын хаврын чуулган 20, 24” гэдэг нэртэй эвент зохион байгуулагдах гэж байгаа. Тус эвент маань “Их Монгол” ресторанд 2024 оны гуравдугаар сарын 2-ны Бямба гарагт болно.
Ярилцлагын үргэлжлэлийг энд дарж уншина уу
Видео хэлбэрээр үзэх:
Б.Болормаа: Эцэг эхчүүд дур мэдэн эм тариа хэрэглэж, хүүхдийнхээ ханиадыг хүндрүүлж байна
Хаврын улирал эхэлж буйтай холбогдуулан ханиад томууны дэгдэлтээс урьдчилан сэргийлэх, антибиотик хэрэглэхгүйгээр хэрхэн дархлаагаа дэмжиж болох талаар Сүхбаатар дүүргийн 8 дугаар хорооны “Манай эмч” Өрхийн эрүүл мэндийн төвийн их эмч Б.Болормаатай ярилцлаа.
-Ханиад томууны дэгдэлт, ачаалал танай өрхийн хэмжээнд хэр байна вэ?
-Энэ жилийн тухайд ханиадтай холбогдуулан дандаа уртасгасан цагаар ажиллаж байна. Ялангуяа ажлын өдрүүдэд орой 08:00 цагаас хойш, амралтын өдрүүдэд бүтэн сайн өдрийн 10:00-15:00 цаг хүртэл ажиллаж байна. Одоогоор ханиад хүүхэд, том хүн гэлтгүй нэлээд багасаж байна. Гэхдээ хүмүүсийнхээ биеэс шалтгаалж байна. Зарим хүмүүс өрхийн эмнэлэгтээ хандаад, маш амархан эдгэж байна. Тийм учраас бид гуравдугаар сарын 1-нээс уртасгасан цагаар ажиллахыг Сүхбаатар дүүргийнхээ хэмжээнд зогсоож байна. Гэхдээ энэ ханиад дөрөвдүгээр сарыг дуустал үргэлжилдэг. Ялангуяа 0-5 насны хүүхдүүдийн ханиад маш амархан хүндэрдэг учраас ханиад хүрвэл тухайн хугацаанд Өрхийн эрүүл мэндийн төвд хандаж, эмчдээ үзүүлж, зөвлөгөө авч байгаарай.
-Ямар төрлийн ханиад зонхилж, хүндрэх шалтгаан нь юунд байна вэ?
-Одоогоор вирусийн гаралтай ханиад зонхилж байна. Хүмүүс ханиад хүрсэн даруйдаа эмчдээ хандахгүй дур мэдэж эмийн сангаас эм авч уугаад байна. Эм зүйч нар тухайн эмийг яаж уух вэ гэдгийг л тайлбарлаж өгөх ёстой шүү дээ. Харин бид тухайн хүүхэд, том хүнээ үзээд, тухайн ханиаданд нь таарсан эм тариагаа бичиж өгнө. Тийм учраас эмийн санд дур мэдэж эмийн жоргүйгээр эм тариа хэрэглээд, хүндэрсэн хойно нь ирж байна. Ингэснээр хүүхдүүд хатгалгаа авч, хоёр дахь шатандаа орж, хэвтэн эмчлүүлж байна. Дур мэдэж эм тариа огт хэрэглэж болохгүй. Харьяа дүүргийнхээ анхан шатны өрхийн эрүүл мэндийн төвийн эмчид үзүүлээд зөвлөгөө авч эмчлүүлж байх хэрэгтэй.
-Ханиад хүндэрсэн тохиолдолд түлхүү ямар шинж тэмдэг илэрч байна вэ?
-Эцэг эхчүүд биднээс илүү мэдээлэлтэй болсон шүү дээ. Ханиад хүрээд, хүндэрсэн хүүхдийн амьсгал олшрох, өндөр халуурах, хоолонд дургүй болох, бөөлжих, татах гэх мэт шинж тэмдэг түлхүү илэрдэг. Өрхийн эмч нар энэхүү аюултай шинж тэмдгийг эцэг, эхэд нь заагаад өгчихсөн байдаг юм. Зарим нь ягаан дэвтэрт нь хүртэл бичээд өгчихсөн байдаг шүү дээ. Ирээд үзүүлэнгүүт бид хүүхдээ хараад эмчилгээ, эм тариаг нь бичээд, тэдэн хоногийн дараа ирж үзүүлээрэй гээд явуулдаг. Хэрэв эдгээр аюултай шинж тэмдэг илэрвэл дахин эмчдээ хандаарай гээд хэлж өгөөд явуулдаг.
-Хоолой өвчилснөөс үүдээд ханиад хүрэх тохиолдол их байдаг шүү дээ. Хэрэв олон дахин хоолой өвдвөл ямар эмчилгээ хийлгэх хэрэгтэй вэ?
-Хоолой вирусийн гаралтай ханиад, хэрх өвчнөөс үүсгэгдсэн байж ч болно. Маш их идээтэй байх зэргээс үүдэн, буглаа үүсэж байгаа шүү дээ. Үүнийгээ хагалуулжн хүндрэлтэй болж байгаа тохиолдол зөндөө байна. Мөн вирусийн гаралтай улайх үрэвсэл байна. Тухайн үед үзлэг хийж буй эмч вирусийн эсрэг эм өгөх үү, вирусийн гаралтай ханиад уу, бактерийн гаралтай ханиад уу гэдгийг тодорхойлоод, антибиотикоо сонгож өгдөг. Олон дахин хоолой өвдвөл нарийн мэргэжлийн чих, хамар, хоолойн эмчид үзүүлээд, тухайн эмчээсээ зөвлөгөө авах хэрэгтэй.
-Танай дүүргээс энэ тал дээр хэрхэн хамтарч ажиллаж байна вэ?
-Манай Сүхбаатар дүүргийн хэмжээнд 6-17 насны хүүхдүүдээс хэрх өвчний эсрэг хоолой залгиурын арчдасын шинжилгээнд хамруулаад, дүүргийн хэмжээнд дуусаж байна. Энэ нь хоолойн өвчин үе мөчиндөө орохыг хэлж байгаа юм.
Ярилцлагын үргэлжлэлийг энд дарж уншина уу
Видео хэлбэрээр үзэх:
107 настай И.Бадамгарав: Малчин заяа, үр хүүхдүүдийн минь буян намайг ийм сайхан наслуулж байна
Монгол Улсад өдгөө 100-гаас дээш настай 130 гаруй өндөр настан эрүүл саруул аж төрж буй. Тэдний хамгийн ахмад болох Ишдоригийн Бадамгарав 107 насыг зооглож, Дархан-Уул аймагт ач, зээ нарынхаа хамт энх тунх аж төрж байна.
Хаврын тэргүүн сарын шинийн 15-ны Балжиннямтай билигт сайн өдөр (2024.02.24) манай сурвалжлах баг Дархан-Уул аймгийг зорьсон юм. “Хаврын сар гаруут ижий минь намайг хүлээнэ” хэмээн нэрт яруу найрагч Б.Лхагвасүрэн агсан шүлэглэсэн нь бий.
Хотын их дуу чимээнээс сугаран, хойд зүгт давхиулахад тогтуун дулаанаас гадна, үзэмжтэй цэлмэг байлаа. Монгол Улсын хамгийн өндөр настанд очиж золгоно гэдэг ямархан аз билээ хэмээн дотроо бодно. Тиймдээ ч өөрийн эмээдээ очиж буй мэт догдолсоор явлаа.
Өдрийн 14.00 цаг. Таван давхар цэнхэр орон сууцны … дугаар тоот орцыг заалган явсаар орвол өндөр настан И.Бадамгарав, түүний бэр Б.Алимаа нар бидний угтлаа. Бэр нь 60 гаруй настай, 42 жил ээжийгээ асран, хамт амьдарч байгаа аж.
Цэвэрхэн тохилог орон сууцны нэг өрөөнд хуучны эрээн бүтээлэгтэй, нар туссан буйдан дээр И.Бадамгарав гуай биднийг хүлээн сууж байлаа. Хөөргөний уутаа имэрч, цомцойтол суух эмээгийн тохойг түшин золгоод, хэсэгхэн ярилцахаар дэргэд нь суулаа.
И.Бадамгарав гуай Завхан аймгийн Тэлмэн сумын уугуул бөгөөд нутгаасаа гараад олон жил болжээ. Зуу гаруй насалсан ч амьсгаа уужуу, хараа тунгалаг, ухаан санаа нь эрүүлээр барахгүй “Ойр зуурын юм оёхоо болиод 4-5 жил л болж байна” хэмээн ярина.
Бид өрөм хөвүүлсэн сүүтэй цай, идээ шүүсээр дайлуулаад, ярилцлагаа эхлүүллээ.
-Сайхан хаваржиж байна уу, та. Бие тэнхээ данги уу?
-Сайхаан, хүү минь. Сайхан шинэлсэн үү?
-Сайхаан. Та аль нутгийн хүн бэ, залуудаа ямар ажил эрхэлдэг байв?
-Би Завхан аймгийн Тэлмэн сумын хүн шүү дээ. Залуудаа мал малладаг байлаа даа. Малаасаа хөндийрөөгүй. Дарханд ирээд ч мал малласаар л байсан. Одоо харин хөндийрсөн.
Үргэлжлүүлэн түүнээс “Хэдэн хүүхэдтэй, үр хүүхэд хэдүүлээ болсон” тухай асуувал “Өө, мэдэхгүй. Хэд билээ” гээд хөнгөн инээж, бэрээ “Хэлээрэй” гэнэ. Нас дээр гарч, одоо мартаж санаад, зарим зүйлээ хольж солиод байдаг болж хэмээн бэр Б.Алимаа нь ярина. И.Бадамгарав гуай дөрвөн охин, нэг хүүтэй.
Өдгөө үр хүүхдүүд нь ч мөн өндөр настай болж ач, зээгээ тойруулан өнөр өтгөн болжээ. Ийнхүү зуу гаруй ач, зээтэй болж, таван үеэ үзэн, талбиун сайхан насалж буй ажээ.
-Таны бие тэнхээ хэр байна вэ?
-Өө дажгүй, хүү минь. Сүүлийн хэдэн жил л жаахан ядраад байдаг боллоо. Дордоод байгаа юм байлгүй. Ядрах нь амархан болж дээ. Бусдаар бол барагтай ядардаггүй л байлаа, залуудаа. Одоо ч нас дараад тэр биз дээ. Ойр зуурын тараг, ээзгий, ааруул гэртээ хийгээд суудаг байсан юм. Ойрд ядраад болохгүй юм даа.
-Та аав, ээжийнхээ тухай ярихгүй юу?
-Эмээ нь нагац ахаараа овоглодог юм. Нагац ах маань лам хүн байлаа. Хэлмэгдүүлэлтийн үед баригдаад явж байсан. Бариад л явчихдаг байсан үе. Одоо ч ярих гэхээр сайн санахгүй юм (Тэрбээр хөөрөгнийхөө уутыг имрэн, тонгойн суулаа).
Ярилцлагын үргэлжлэлийг энд дарж уншина уу
Видео хэлбэрээр үзэх:
