“Шувуу” ажиллагааны хүрээнд Монголд сүр дуулиантай заларсан хүн гэвэл МАН-ын хуучин кадр болох Т.Бадамжунай. Түүнээс том шувуу бий ч МАН тэднийгээ авч ирж чадахгүй байгаа юм. МАН гэхээсээ илүү МАН-тай нийлж дөрвөн жил “жаалсан” Х.Баттулгын заавраар харьд байгаа зарим шувуу эх орондоо ирж чадахгүй байдалтай байна.
“Монголын төмөр зам”-ын захирал асан, Хөдөлмөрийн баатар Н.Удаанжаргал, “Бодь интернэйшнл”-ийн төлөөлөл болох Гүйцэтгэх захирал А.Амундра нар эзгүй байна. А.Амундрагийн хувьд “Голомт”-ын Д.Баясгалангийн өмнөөс Х.Баттулгын заавраар Тавантолгой-Гашуунсухайт чиглэлийн төмөр зам барих ажилд таван оффтейк гэрээ байгуулсан байдаг. Хэргийн эзэн Н.Удаанжаргал Монголд ирээгүйтэй холбоотойгоор Д.Баясгалан, А.Амундра нарын хэрэг “царцсан”.
“Жижиг” жараахай гэгддэг Б.Ганхуягийн хэрэг боогдон, шүүхийн танхимд уурлаж нэг, аргадаж нэг үгээ хэлж байна. Харин жинхэнэ “акул” болох А.Амундра, Д.Баясгалан, Н.Удаанжаргал нар Х.Баттулгын дэмжлэгтэйгээр таван гэрээ байгуулсан нь эрх мэдэл албан тушаалын байдал, авлига, ашиг сонирхлын томоохон хэрэг рүү хөтлөх нь гарцаагүй.
Тиймээс “Бодь”-той байгуулсан бодит гэрээг Н.Удаанжаргалтай удаанжаргалгүй шалгах ёстой. Асуудал сөхөгдөж эхлэхэд Д.Баясгалан олны өмнө гарч ирээд “Би гэрээ хийгээгүй. Нууцын зэрэглэлд яагаад авсныг мэдэхгүй” хэмээн мэлзэж байв. Д.Баясгалан гэрээнд гарын үсэг зураагүй ч түүний компанийг төлөөлж А.Амундра гэрээнд гарын үсэг зурсан. Хөнжил, түрийдээ хамт орж, хэтэвч нэг явсан тэднийг салгаж үзэх ямар ч боломж байхгүй.
“Эрдэнэс Тавантолгой” ХХК, “Тавантолгой төмөр зам” компани болон “Бодь интернэшнл” компанийн хооронд 2022 оны зургаадугаар сарын 27-ны өдөр маш нууц тамгатай “Богдхан төмөр замын туннель болон эстакадан гүүрний зураг төсөл, худалдан авалт, барилгын ажлын санхүүжилтийн гэрээ”-г байгуулсан байдаг.
Гэрээний нийт дүн 734,619,823.67 буюу долоон зуун гучин дөрвөн сая зургаан зуун арван есөн мянга найман зуун хорин гурван ам.доллар 67 цент. Өнөөдрийн ханшаар 2.6 орчим их наяд төгрөг болно.
Тус гэрээг байгуулсны маргааш буюу 2022 оны зургаадугаар сарын 28-ны өдөр өөр нэг маш нууц тамгатай “Эрдэнэс Тавантолгой” ХХК, “Тавантолгой төмөр зам” ХХК хооронд “Богдхан төмөр зам төслийн суурь, бүтцийн барилга угсралтын бүтээн байгуулалтын ажлын санхүүжилтийн гэрээ”-г байгуулсан. Гэрээний дүн нь 670,243,235.71 ам.доллар бөгөөд 2.4 их наяд төгрөг болно.
Мөнгийг нь Голомт банкны дансаар шилжүүлэхээр гэрээнд тусгасан байсныг уншигчид мартаагүй байх. Нийлбэр дүнгээрээ 1.4 тэрбум ам.доллар буюу 5 их наяд төгрөгийн үнэлгээтэй 170 км төмөр зам барьсан гэсэн үг. Гэх мэтчилэн тэдний таван гэрээ цааш үргэлжилдэг. Ийм их мөнгө яригдаж буй учир Х.Баттулга Д.Баясгалангаа халхавчилж, Н.Удаанжаргалыг гадаад улсад удаан жаргаах сонирхол бий.
А.Амундрагийн хувьд МАН-ын гишүүн болж, намынх нь “Монголын үнэн” сонины эрхлэгчээр ажиллаж байсан. Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн ах “Херо” Баатарын баруун суганд наалдаж, аврал эрэн тийчилж байгаа нэгэн. “Голомт”-ын Д.Баясгалан, А.Амундра нарыг нүүрсний хэргээс салгаж ойлгох ямар ч боломж байхгүй.
Өнөөдрийн нөхцөл байдалд тэд улс төрд үеэ өнгөрөөсөн Т.Бадамжунайгаас хамаагүй том загас. Тиймээс дүн өвлөөр ард түмэн Төв талбайдаа гарч жагсан шударга ёсны төлөө тэмцэж байсан тэмцлийг тэд үгүй хийж байна. Өнөөдөр Б.Ганхуяг, Т.Аюурсайхан нартай зэрэгцэн зартай тендерчдийг ч мөн шүүхийн танхимд оруулж ирэх зайлшгүй шаардлага бий.
Төмөр зам барих явцад бүх гэрээг нууцад хамруулж, нэг талхыг 20 мянган төгрөгөөр тооцож авч байсан талаар Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Б.Энхбаяр тухайн үед хэдэнтээ хэлж байсан. Цэргүүдийн идэх хоолны талхан дээр ингэж цавчаа хийж байхад бүхэн бүтэн төмөр замаас хэдэн тэрбумыг идсэн бол гэх хардлага одоо ч бий. Сул гишүүн байхдаа амнаасаа ингэж унагаж байсан Б.Энхбаяр сайд одоо шударга ёсны төлөө хэлсэн үгээ батлах хэрэгтэй байна.
Төмөр зам барих нэрийдлээр нүүрсний хэрэгт холбогдох болсон Х.Баттулгын түнш Д.Баясгалан, А.Амундра нарыг шалгахгүйгээр нүүрсний хулгайг ярих ямар ч боломж байхгүй. Тиймээс хав даран өнгөрч буй оффтейк гэрээний хүрээнд тэднийг шалгаж, шүүхийн танхимд дуудан ирүүлж, хулгай хар мөртэйг харуулах хэрэгтэй байна. Түүнээс Б.Ганхуяг, Т.Аюурсайхан нараар нүүрсний хэрэг дуусна гэвэл түүн шиг худал зүйл огт байхгүйг хэлье.
Мэдээж Д.Баясгалан, А.Амундра нар “Херо” Баатараар дамжуулж, Х.Баттулгаар хүч нэмүүлэн, Л.Оюун-Эрдэнээс “мулталж” өгөхийг хүссэн байх. Хэрэг хэрхэн шийдэгдэж буй нь тун сонин байна. Хэрэв хуулийн байгууллага шалгаж дуусаад, ямар нэгэн холбогдолгүй гэж үзсэн бол түүнийгээ ард түмэнд хэлж, зарлах цаг болчихлоо.
Э.ТЭРГЭЛ
